Zmiana nazwiska na podstawie Ustawy o zmianie imienia i nazwiska z 17 października 2008 r.

    Nazwisko to zgodnie z treścią art. 23 kodeksu cywilnego „dobro osobiste” podlegające ochronie prawnej. Nazwiska występujące w Polsce pochodzą głównie od przezwisk, które przechodziły następnie na pozostałych członków rodziny „przezwanego”. Zauważyć należy, iż zgodnie z definicją słownika języka polskiego „przezwisko to nadana komuś dodatkowa żartobliwa lub złośliwa nazwa”. Mając na uwadze powyższe nasi potomni powinni cieszyć się, że obecne nazwiska funkcjonują na podstawie prawa ustanowionego w XIX wieku, a nie na podstawie współczesnej nam polszczyzny. Obecna polszczyzna zawiera wiele elementów łaciny.... więc należy przypuszczać, iż współcześnie stworzone nazwiska nadawałyby się do ocenzurowania (przykładów nie podam).

    Ustawa o zmianie imienia i nazwiska z 17 października 2008 r. daje możliwość zmiany nazwiska w przypadkach w niej określonych. Zgodnie z art. 3 pkt 2 rzeczonej ustawy zmiana nazwiska oznacza:

• zmianę na inne nazwisko
  
• zmianę pisowni nazwiska (np. z Agata Żodkiewka na Agata Rzodkiewka)
  
• zmianę nazwiska ze względu na formę właściwą dla rodzaju żeńskiego lub męskiego (np. Ewa Kosmowski na Ewa Kosmowska)
  

    Zmiana nazwiska nie może stanowić wyłącznie kaprysu wnioskodawcy, a powinna wynikać z ważnych powodów. Art. 4 pkt 1 ustawy o zmianie imienia i nazwiska zawiera katalog przypadków, które ustawodawca uznał za ważne. I tak zmiany nazwiska można dokonać, gdy dotyczy zmiany:

• nazwiska ośmieszającego albo nielicującego z godnością człowieka (np. Mateusz Śmierdzący)
  
• nazwiska używanego (sytuacja sporadycznie spotykana, może dotyczyć nazwiska, którym posługuje się np. artysta)
  
• nazwisko, które zostało bezprawnie zmienione (dotyczy sytuacji, gdy np. nazwisko zostało zmienione podczas wojny)
  
• nazwisko noszone zgodnie z przepisami prawa państwa, którego obywatelstwo również się posiada.
  

    Podkreślić należy, iż zawarty w ustawie katalog nie jest katalogiem zamkniętym, świadczy o tym zawarty zwrot „w szczególności”. (tłum. na polski: oznacza to, że wymienione przez ustawodawcę ważne powody nie są jedynymi na podstawie, których można dokonać zmiany nazwiska. Zmiana nazwiska z innych powodów musi zostać odpowiednio uzasadniona). Powodem zmiany nazwiska nie może być np. chęć posiadania nazwiska ulubionego artysty czy piłkarza, w sytuacji w której wnioskodawca nie posiada członków rodziny o tym nazwisku (z Marcin Nowak na Marcin Carlos da Silva). Zwrócić uwagę należy na art. 5 ustawy o zmianie imienia i nazwiska z którego treści wynika, iż „Zmiany nazwiska nie dokonuje się w przypadku ubiegania się o zmianę na nazwisko historyczne, wsławione w dziedzinie kultury, nauki, działalności politycznej, społecznej albo wojskowej, chyba że osoba ubiegająca się o zmianę nazwiska posiada członków rodziny o tym nazwisku.”

WAŻNE

• nazwisko wnioskodawcy po zmianie nie może składać się z więcej niż dwóch członów
  
• zmiana nazwiska może dotyczyć nazwiska noszonego aktualnie lub nazwiska rodowego
  
• zmiana nazwiska jednego z rodziców rozciąga się na małoletnie dzieci pod warunkiem, że drugi z rodziców wyraził na to zgodę, chyba że nie ma on pełnej zdolności do czynności prawnych, nie żyje lub nie jest znany albo jest pozbawiony władzy rodzicielskiej. Jeżeli w chwili zmiany nazwiska dziecko ukończyło 13 lat, do zmiany nazwiska dziecka jest potrzebne także wyrażenie zgody przez dziecko.

    Zmiana nazwiska następuje na pisemny wniosek osoby ubiegającej się o zmianę (wnioskodawca). Natomiast zmiana nazwiska małoletniego dziecka następuje na pisemny wniosek przedstawiciela ustawowego dziecka (rodzica lub opiekuna). Wniosek powinien zostać złożony osobiście w urzędzie stanu cywilnego właściwym ze względu na miejsce pobytu stałego wnioskodawcy (miejsce zamieszkania). Wniosek o zmianę nazwiska powinien zawierać: dane osoby, której dotyczy zmiana (imię, nazwisko, adres, nr PESEL), nazwisko na jakie ma nastąpić zmiana, uzasadnienie, oraz załączniki (odpisy aktu urodzenia, aktu małżeństwa, odpisy aktów urodzenia małoletnich dzieci i inne dokumenty uzasadniające zmianę nazwiska). Kierownik urzędu stanu cywilnego w formie decyzji wyraża zgodę na zmianę nazwiska.

     Tak więc zmiana nazwiska jest możliwa bez konieczności zmiany stanu cywilnego.